Werken aan vernieuwing betekent (deels) onbekend terrein verkennen. Als je innoveert, stuit je mogelijk op vraagstukken of belemmeringen die de vooruitgang van je samenwerking in de weg staan. In de programmalijn Ruimte in de regels gingen beleidsmedewerkers van ministeries daarom samen met professionals op zoek naar gezamenlijke oplossingen voor vraagstukken en belemmeringen in de regionale samenwerking zorg-onderwijs-overheid. Ruim 70 obstakels zijn uit de weg geruimd en 19 zorg- en welzijnsinitiatieven zijn beloond met een subsidie uit het Regionaal Investeringsfonds mbo. Goed nieuws dus dat deze aanpak een vervolg krijgt in het Actie Leer Netwerk.

Tussen droom en daad staan wetten niet vaak in de weg

Ambities te over in samenwerkingen, maar de praktijk blijkt geregeld weerbarstiger dan de theorie. En hoe frustrerend is het dan als wetten en regels in de weg lijken te staan? De aanpak Ruimte in de regels bood uitkomst: na consultatie met beleidsmedewerkers bleek meer dan eens dat vooral dat er tussen droom en daad enkel wat praktische bezwaren in de samenwerking weggewerkt moesten worden.

Dat kan tot verrassende oplossingen leiden. Zo maakte het Arcus College lessen aantrekkelijker en praktijkgerichter door onder meer te experimenten met werkvormen en medewerkers van zorginstellingen met een onderwijsbevoegdheid in te zetten in de les. En dat alles mooi binnen de ruimte van de regels over Begeleide Onderwijstijd. Voor Leerbedrijf ‘De Koperhorst’ logement ’t Heerepoortje bleek dat de wettelijke kaders rondom schoolvakantie voldoende marge boden om het hele jaar door stageplekken aan te bieden. Zo konden meer stagiairs worden geplaatst. En soms leidde een ingebracht vraagstuk ook tot een verruiming van de regels, zoals het uitbreiden van het Stagefonds Zorg voor leerbedrijven. Daardoor kon bijvoorbeeld het Summa College structureel stagebegeleiding blijven bieden in het project Samen Slim Zorgen Thuis.

Minder belemmeringen, meer subsidies

In totaal zijn er ruim 70 belemmeringen opgehaald, geanalyseerd en opgelost. Liefst 60 daarvan konden binnen de bestaande wettelijke kaders uit de weg worden geruimd, 10 belemmeringen zijn opgelost door een andere aanpak in de regio. Sommige onderwerpen kwamen veelvuldig terug, zoals onderwijsbevoegdheid, btw-vrijstelling en het tussentijds overstappen tussen mbo-instellingen. Voor deze veel gestelde vragen maakte het Zorgpact factsheets om samenwerkingen zo snel mogelijk verder te helpen.

Ook zette het Zorgpact in op meer aanvragen uit zorg en welzijn voor het Regionaal Investeringsfonds mbo (RIF) van het ministerie van OCW. Het RIF is een regeling waar veel sectoren gebruik van maken, maar zorg en welzijn tot 2015 nog nauwelijks. In 3,5 jaar tijd heeft de stimulans van het Zorgpact ertoe geleid dat liefst 19 projecten uit deze sector zijn beloond met een RIF-subsidie.

Onbekend maakt onbemind

Zowel in de aanpak van de belemmeringen als in de stimulering van aanvragen voor het RIF bleek dat de onbekendheid met wetten, regels en voorzieningen een cruciaal obstakel is voor de ontwikkeling van regionale samenwerkingen – onbekend maakt onbemind. De oplossingen laten zien dat de regelruimte ook een impuls kan geven om de samenwerking in een versnelling te brengen of een omslagpunt te bereiken. De aanpak ruimte in de regels heeft de volgende inzichten opgeleverd:

  • Er is meer ruimte in de regels dan menigeen denkt
  • Kennis en durf zijn cruciaal om van bestaande ruimte gebruik te maken
  • Direct contact, heldere uitleg over regelgeving en begrijpelijke informatie vanuit de overheid helpt samenwerkende partijen te innoveren en de afstand tussen overheid en professionals te verkleinen
  • Belemmeringen zitten ook regelmatig in eigen regelgeving van instellingen of samenwerkingen

Hoe gaat het verder?

De aanpak Ruimte in de regels voor samenwerkingen zorg en welzijn-onderwijs-overheid krijgt een vervolg binnen het Actie Leer Netwerk van het actieprogramma Werken in de Zorg. Zo kunnen regionale samenwerkingen ook in de toekomst met hun belemmeringen en vraagstukken bij beleidsmedewerkers terecht.

Het Regionaal Investeringsfonds mbo (RIF) wordt verlengd voor de periode 2019 t/m 2022, waarin in totaal 100 miljoen euro subsidie beschikbaar is.